Derin okyanus uzun zamandır Dünya’nın iklimini şekillendiren dinamik süreçlerden büyük ölçüde izole edilmiş, sessiz bir bölge olarak görülüyor. Bununla birlikte, batı ekvator Pasifik’teki yeni gözlemler, 1.500-3.000 metre derinliklerde, 10 cm’ye kadar ulaşan kinetik enerji seviyeleriyle, güçlü sezon içi değişkenliği ortaya çıkardı.2S-2.
Çin Bilimler Akademisi (IOCAS) Okyanusoloji Enstitüsü’nden Prof. Wang Jianing liderliğindeki bir araştırma ekibi, ekvatorda (142°D) toplanan beş yıllık ardışık demirleme verilerini analiz etti. Analizleri, derin okyanusta esas olarak 40-90 günlük dönemde yoğunlaşan ve meridyen akıntılarının hakim olduğu önemli mevsim içi kinetik enerjiyi (IKE) ortaya çıkardı. Araştırma yakın zamanda dergide yayımlandı. Fiziksel Oşinografi Dergisi.
Spektral analiz, derin okyanus IKE’sinin yaklaşık %81’inin, dikey modlar 2-6’da yoğunlaşan enerjiye sahip ekvatoral Yanai dalgalarına (karışık Rossby-yerçekimi dalgaları olarak da bilinir) atfedilebileceğini göstermektedir. Araştırmanın ilk yazarı Dr. Zhang Hang, “Bu bulgu, okyanusun üst kısmından gelen enerji ve sinyallerin okyanusun derinlerine nasıl iletildiğine dair yeni bir bakış açısı sağlıyor” dedi.
Araştırmacılar, yeniden analiz verilerini entegre ederek bu derin okyanus IKE’sinin kaynağını, batı sınırına yakın bir bölge olan 134°D ile 137°D arasındaki ara katmana (1.000-1.750 metre) kadar takip ettiler. Bu bölgede, güçlü orta batı sınır akımları, Yanai dalgalarının teorik ışın yollarıyla yakından hizalanarak ekvator boyunca doğuya ve aşağıya doğru yayılan, yatay kayma yoluyla barotropik istikrarsızlık, heyecan verici dalga enerjisi üretir.
Ayrıca çalışma, derin okyanus mevsim içi değişkenliğinin baskın frekansında açık bir mevsimsel modülasyon tespit etti. Yaklaşık 2.500 metre derinlikte bu frekans, Pasifik Meridyonel Devrilme Dolaşımının (U-PMOC) üst derin kolunun bölgesel hızıyla önemli bir negatif korelasyon göstermektedir. Bu anti-korelasyon, gözlemlenen Yanai dalgalarının batıya doğru faz yayılımını doğrulayan bir Doppler kayma etkisi ile açıklanmaktadır.
Okyanusların mevsim içi değişkenliği üzerine yapılan önceki çalışmalar çoğunlukla, enerjinin genellikle yüzey zorlamasından (örneğin Madden-Julian Salınımı) kaynaklandığı düşünülen üst okyanusa odaklanmıştı. Buna karşılık, bu araştırma daha önce yeterince tanınmayan bir enerji yolunu ortaya koyuyor: Yanai dalgaları sezon içi kinetik enerjiyi doğrudan orta okyanustan derinlere ve hatta abisal katmanlara verimli bir şekilde kanalize ediyor.
Enerjinin okyanusun üst kısmından iç kısımlarına doğru nasıl yayıldığını anlamak, okyanus modellerinde dikey enerji bütçesinin iyileştirilmesi açısından kritik öneme sahiptir. Çalışmanın ilgili yazarı Prof. Wang, “Sonuçlarımız, ekvator dalga dinamiklerinin, özellikle de Yanai dalgalarının, okyanus üstü ve derin okyanus dinamik sistemleri arasında önemli bir bağlantı görevi gördüğünü gösteriyor” diye ekledi.
