Kuyruklu yıldız benzeri nesne Chiron, bu karmaşık sistemlerin nasıl çalıştığını anlamamıza yardımcı olabilecek yeni halkalar oluşturma sürecinde yakalandı
Chiron’un halkalarının çizimi
Gökbilimciler ilk kez bir halka sisteminin oluşumunu gerçek zamanlı olarak izliyorlar. Söz konusu halkalar, Satürn ve Uranüs’ün yörüngeleri arasında güneşin etrafında bir yol izleyen kuyruklu yıldız benzeri bir nesne olan Chiron’u çevreliyor. Chiron’a her baktığımızda halkaları biraz farklı görünüyor.
Çevresinde halkalar gözlemlediğimiz ilk küçük nesne Chiron değil: asteroit Chariklo ve cüce gezegenler Haumea ve Quaoar’ın da küçük halka sistemleri var. Bu halkaların tümü, nesnenin uzaktaki bir yıldızın önünden geçmesini beklemeyi ve ardından yıldızın ışığının yörüngedeki malzeme tarafından nasıl engellendiğini gösteren bir harita oluşturmayı içeren, yıldız örtülmesi adı verilen bir yöntemle tespit edildi.
Fransa’daki Paris Gözlemevi’nden Bruno Sicardy, “Yıldız örtülmeleriyle gözlemlenen yalnızca 20 nesne var, bu nedenle bunlardan dördünü halkalarla gözlemlemek yüksek istatistik” diyor. “Orada yüzlerce veya binlerce ceset var, dolayısıyla yüzlerce halka sistemi olmalı.” Önümüzdeki yıllarda çok daha fazlasını bulacağımızı umuyor.
Sicardy ve meslektaşları, Chiron çevresindeki halkaların yapısını tespit etmek için 2023 yılında meydana gelen bir yıldız örtülmesini incelediler. Önceki gözlemler üç halkanın olası varlığını ortaya çıkarmışken, bu yeni gözlem, bu halkaları saran ve Chiron’un yüzeyinden daha da uzağa uzanan ek bir malzeme diskinin yanı sıra, daha da uzakta, daha önce hiç görülmemiş başka bir halkayı gösterdi.
Sicardy, “Doğa bize oluşum aşamasındaki bir halkayı gösteriyor ki bu bizim için çok şanslı, çünkü Satürn’ün halkalarına veya Uranüs’ün halkalarına, hatta Chariklo’nun halkalarına baktığımızda temelde hep aynı kalıyorlar” diyor.
Halkaların oluşmasının birçok farklı yolu vardır, ancak oluşumlarını ilerledikçe izlemek, onları şimdi olduğundan çok daha derinlemesine anlamamıza yardımcı olabilir. Brezilya Ulusal Gözlemevi’nden ekip üyesi Chrystian Pereira, “(Bu) halkaların oluşumuna, kalıcılığına veya dağılmasına izin veren spesifik koşullara ışık tutabilir ve bu tür sistemlerin neden yalnızca güneş sisteminin soğuk, buzlu bölgelerinde bulunduğunu sonuçta açıklayabilir” diyor.
