Birleşmiş Milletler Cuma günü yaptığı açıklamada, dünyanın en yoksullarının yaklaşık yüzde 80’inin, yani yaklaşık 900 milyon insanın, küresel ısınmanın daha da kötüleştirdiği iklim tehlikelerine doğrudan maruz kaldığını ve “çifte ve son derece eşitsiz bir yük” taşıdığı konusunda uyardı.
Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı yönetici vekili Haoliang Xu, AFP’ye yaptığı açıklamada, “Hiç kimse iklim değişikliğinin kuraklık, sel, sıcak hava dalgaları ve hava kirliliği gibi giderek sıklaşan ve daha güçlü olan etkilerine karşı bağışık değildir, ancak en sert etkiyle karşı karşıya kalanlar aramızdaki en yoksullar.” dedi.
Kasım ayında Brezilya’da düzenlenen BM iklim zirvesi olan COP30, “dünya liderlerinin iklim eylemini yoksulluğa karşı eylem olarak görme zamanıdır” diye ekledi.
UNDP’nin Oxford Yoksulluk ve İnsani Gelişme Girişimi ile birlikte yayınladığı yıllık araştırmaya göre, 1,1 milyar insan veya analiz edilen 109 ülkedeki 6,3 milyar kişinin yaklaşık %18’i, bebek ölümleri ve barınma, temizlik, elektrik ve eğitime erişim gibi faktörlere dayalı olarak “akut çok boyutlu” yoksulluk içinde yaşıyor.
Bu insanların yarısı reşit değil.
Raporda belirtilen bu tür aşırı yoksunluklara bir örnek, Bolivya’nın en büyük şehri Santa Cruz de la Sierra’nın dışında yaşayan Guarani Yerli topluluğunun bir üyesi olan Ricardo’nun durumudur.
Gündelik işçi olarak yetersiz bir gelir elde eden Ricardo, müstakil küçük evini üç çocuğu, ebeveynleri ve diğer geniş ailesi de dahil olmak üzere 18 kişiyle paylaşıyor.
Evde sadece bir banyo, odun ve kömürle çalışan bir mutfak var ve çocukların hiçbiri okula gitmiyor.
Raporda “Hayatları yoksulluğun çok boyutlu gerçeklerini yansıtıyor” denildi.
‘İnsanlara ve gezegene’ öncelik vermek
Bu tür yoksulluktan özellikle etkilenen iki bölge Sahra altı Afrika ve Güney Asya’dır ve bu bölgeler aynı zamanda iklim değişikliğinin etkilerine karşı oldukça savunmasızdır.
Rapor, yoksulluk ile dört çevresel riske maruz kalma arasındaki bağlantıyı vurguluyor: aşırı sıcaklık, kuraklık, sel ve hava kirliliği.
Raporda, “Yoksul haneler iklim şoklarına karşı özellikle hassastır; zira birçoğu tarım ve kayıt dışı emek gibi son derece hassas sektörlere bağımlıdır.”
“Tehlikeler üst üste geldiğinde veya tekrar tekrar çarptığında, mevcut yoksunlukları daha da artırıyorlar.”
Sonuç olarak, 887 milyon insan, yani bu yoksul nüfusun neredeyse %79’u bu tehditlerden en az birine doğrudan maruz kalıyor; 608 milyon insan aşırı sıcaktan, 577 milyon insan kirlilikten, 465 milyon insan selden ve 207 milyon insan kuraklıktan etkileniyor.
Yaklaşık 651 milyon kişi bu risklerin en az ikisine, 309 milyon ila üç veya dört riske maruz kalıyor ve 11 milyon yoksul insan halihazırda bu dördünü tek bir yıl içinde yaşadı.
Raporda “Eş zamanlı yoksulluk ve iklim tehlikeleri açıkça küresel bir sorundur” denildi.
Aşırı hava olaylarındaki artış da kalkınmanın ilerlemesini tehdit ediyor.
Güney Asya yoksullukla mücadelede ilerleme kaydederken, yoksul nüfusunun %99,1’i en az bir iklim tehlikesine maruz kalıyor.
Raporda, bölgenin “bir kez daha yoksulluğun kararlı bir şekilde azaltılması ile yenilikçi iklim eylemini dengeleyen yeni bir yol çizmesi gerektiği” belirtiliyor.
Dünya yüzeyinin hızla ısınmasıyla birlikte durum muhtemelen daha da kötüleşecek ve uzmanlar, artan sıcaklıklardan en çok günümüzün en yoksul ülkelerinin etkileneceği konusunda uyarıyor.
Raporda, “Çakışan risklere yanıt vermek, hem insanlara hem de gezegene öncelik verilmesini ve hepsinden önemlisi, tanınmadan hızlı eyleme geçilmesini gerektirir.” ifadesine yer verildi.
