Perşembe günü yayınlanan bir araştırmaya göre, dünya, yüzyılın sonuna kadar her yıl neredeyse iki ay boyunca tehlikeli süper sıcak günler ekleme yolunda ilerliyor; yoksul küçük ülkeler, en büyük karbon kirliliğine sahip ülkelerden çok daha sık bu durumdan etkileniyor.
Ancak 10 yıl önce Paris iklim anlaşmasıyla başlayan, ısıyı hapseden gazların emisyonlarını azaltma çabaları önemli bir etki yarattı. Aynı çalışma, onlar olmasaydı, Dünya’nın yılda fazladan 114 gün daha ölümcül ekstra sıcak günlerle karşılaşacağı ortaya çıktı.
Uluslararası iklim bilimcileri topluluğu World Weather Attribution ve ABD merkezli Climate Central, dönüm noktası niteliğindeki anlaşmanın iklimin insanlar üzerindeki en büyük etkilerinden biri olan sıcak hava dalgaları açısından ne kadar fark yarattığını hesaplamak için bilgisayar simülasyonları kullanmak üzere bir araya geldi.
Henüz hakemli bir değerlendirmeden geçmeyen ancak iklim ilişkilendirmesi için yerleşik teknikleri kullanan rapor, dünyanın ve 200’den fazla ülkenin 2015’te kaç süper sıcak gün yaşadığını, şu anda Dünya’nın kaç süper sıcak gün yaşadığını ve iki gelecek senaryosunda neler öngörüldüğünü hesapladı.
Bir senaryo, ülkelerin emisyonları azaltma sözlerini yerine getirmeleri ve 2100 yılına gelindiğinde dünyanın sanayi öncesi döneme göre 2,6 Santigrat (4,7 Fahrenheit) daha fazla ısınmasıdır. Araştırmaya göre bu, Dünya’nın şu anda sahip olduğu süper sıcak günlere 57 süper sıcak gün daha ekliyor. Diğer senaryo ise Paris anlaşmasından önce dünyanın ulaşmaya çalıştığı 4 C (7,2 F) ısınmadır. Çalışma, bunun ilave sıcak günlerin sayısını ikiye katlayacağını buldu.
Acı ve ızdırap geliyor
Raporun ortak yazarlarından Climate Central Bilimden Sorumlu Başkan Yardımcısı Kristina Dahl, “İklim değişikliği nedeniyle acı ve ıstırap olacak” dedi. “Fakat 4 derece C ısınma ile 2,6 derece C ısınma arasındaki farka bakarsanız, bu son 10 yılı ve insanların ortaya koyduğu hırsları yansıtıyor. Bana göre bu cesaret verici.”
Çalışma, her konum için süper sıcak günleri, 1991 ile 2020 arasındaki karşılaştırılabilir tarihlerin %90’ından daha sıcak günler olarak tanımlıyor. Raporda, 2015’ten bu yana dünyanın halihazırda ortalama 11 süper sıcak gün eklediği belirtildi.
Dahl, “Bu sıcak insanları acil servise gönderiyor. Sıcak insanları öldürüyor” dedi.
Rapor, tehlikeli derecede sıcak günlerden kaç kişinin etkileneceğini söylemiyor ancak Imperial College London’dan ortak yazar Friederike Otto, “kesinlikle on binlerce veya milyonlarca kişinin etkileneceğini, daha az olmayacağını” söyledi. Her yıl sıcak hava dalgalarında binlerce kişinin öldüğünü belirtti.
Son sıcak hava dalgalarını hayal edin ama daha kötüsü
Perşembe günkü çalışma, 2023 yılında Güney Avrupa’da bir hafta sürecek sıcak hava dalgasının olasılığının, Paris anlaşmasının imzalandığı 10 yıl öncesine göre artık %70 daha yüksek ve 0,6 C (1,1 F) daha sıcak olduğunu hesapladı. Raporda, dünyanın iklimle mücadele çabaları artmazsa yüzyılın sonunda benzer bir sıcak hava dalgasının 3 C (5,4 F) daha sıcak olabileceği tahmin ediliyor.
Raporda, geçen yılki Güneybatı ABD ve Meksika’daki sıcak hava dalgasına benzer bir sıcak hava dalgasının, mevcut karbon kirliliği yörüngesi altında yüzyılın sonuna kadar 1,7 santigrat derece (3,1 Fahrenheit derece) daha sıcak olabileceği belirtildi.
Perşembe günkü raporda yer almayan Washington Üniversitesi halk sağlığı ve iklim bilimcisi Kristie Ebi, diğer grupların da hakemli araştırmalarda son sıcak hava dalgalarından kaynaklanan yüz binlerce ölümden fazlasının çoğunun insan kaynaklı iklim değişikliğinden kaynaklandığını tespit ettiğini söyledi.
Veriler, her şeyden çok, iki senaryonun daha hafif olanında bile iklim değişikliğinin etkilerinin ne kadar adaletsiz göründüğünü gösteriyor. Bilim insanları, bu senaryoya göre yüzyılın sonuna kadar her ülke için kaç tane aşırı sıcak günün beklendiğini açıkladı.
Ülke verileri yüksek ısı eşitsizliğini gösteriyor
Bu tehlikeli sıcak günlerde en büyük artışları görecek olan 10 ülkenin neredeyse tamamı küçük ve okyanusa bağımlı ülkeler; bunlar arasında Solomon Adaları, Samoa, Panama ve Endonezya da var. Örneğin Panama’da 149 ekstra sıcak gün beklenebilir. Toplamda, bu ülkelerin ilk 10’u şu anda havada bulunan ısıyı tutan gazların yalnızca %1’ini üretti, ancak ek aşırı sıcak günlerin yaklaşık %13’ünü alacaklar.
Ancak karbonu en çok kirleten ülkeler olan ABD, Çin ve Hindistan’ın yalnızca 23 ila 30 ekstra aşırı sıcak gün yaşayacağı tahmin ediliyor. Havadaki karbondioksitin %42’sinden sorumludurlar, ancak aşırı sıcak günlerin %1’inden daha azını alıyorlar.
Çalışma ekibinin bir parçası olmayan Victoria Üniversitesi iklim bilimcisi Andrew Weaver, “Bu rapor, onlarca yıldır söylediklerimizi güzel ve somut bir şekilde ölçüyor. Küresel ısınmanın etkileri, tarihsel olarak önemli miktarlarda sera gazı salımı olmayan gelişmekte olan ülkeleri orantısız bir şekilde etkileyecek” dedi. “Küresel ısınma, sahip olan ve olmayan ülkeler arasında bir başka uçuruma yol açıyor; bu sonuçta daha fazla jeopolitik istikrarsızlığın tohumlarını ekecek.”
Rapora göre Hawaii ve Florida, mevcut karbon kirliliği gidişatına göre yüzyılın sonuna kadar süper sıcak günlerde en büyük artışı görecek ABD eyaletleri olurken, Idaho en küçük sıçramayı görecek.
Rapor mantıklı olsa da, araştırmanın bir parçası olmayan Potsdam İklim Enstitüsü Direktörü Johan Rockstrom, insanların artık Paris öncesi 4 derecelik ısınma yörüngesinde olmadığımız için rahatlamaması gerektiğini çünkü mevcut gidişatın “yine de Dünya üzerindeki milyarlarca insan için felaket bir gelecek anlamına geleceğini” söyledi.
