Formula E yarış şampiyonasının elektrikli arabaları, Formula 1 arabalarından daha hızlı hızlanabilir ve en yüksek hızları yetişiyor; ancak pil kapasitesi, onları kafa kafaya mücadelede yarı yolda bırakabilir
2025-26 ABB FIA Formula E Dünya Şampiyonası öncesinde sezon öncesi testlerde bir Citroen Racing Formula E arabası
Şık çizgileri, dumanı tüten lastikleri ve gürleyen motorlarıyla Formula 1 arabaları son 50 yılın en hızlı karayolu taşıtları oldu. Ancak yeni başlayan Formula E yarış şampiyonasının akülü arabaları büyük teknolojik ilerlemeler kaydettikçe, elektrikli araçlar yakında dünyanın en hızlıları haline gelebilir.
Formula E, 815 beygir gücüne eşdeğer 600 kilowatt’a kadar güç üretebilen 4. nesil otomobilini kısa süre önce tanıttı. Bu, aracın şu anda 320 km/s’den saatte 350 kilometrenin üzerindeki hızlara ulaşmasını sağlayacak.
Formula 1’in hâlâ 370 km/saat’i aşan azami hızlarda hafif bir üstünlüğü var. Ancak Formula E araçları halihazırda Formula 1’den yüzde 30 daha hızlı hızlanıyor ve mevcut 3. nesil 0’dan 60 mil hıza 1,82 saniyede ulaşıyor. Formula E CEO’su Jeff Dodds’a göre, güç ve enerji depoları gelişmeye devam ettikçe, Formula E’nin Silverstone veya Monte Carlo gibi pistlerde daha hızlı olacağı günler yakında gelecek.
Dodds, “Önümüzdeki yıllarda araç, bir Formula 1 aracıyla aynı hızda tur atma veya onu geçme potansiyeline sahip olacak” diyor. “Bu, uzmanlığımızın bir fonksiyonundan ziyade fiziğin bir fonksiyonu.”
En büyük avantajlardan biri elektrik motorlarının daha verimli olmasıdır. Tesla, Kona veya Ioniq gibi tüketiciye yönelik elektrikli araçlarda bile motorun tükettiği enerjinin yüzde 90’a kadarı aracın hareket etmesine gidiyor. Yanmalı motorlar enerjilerinin yalnızca yüzde 25’ini harekete dönüştürebilir, geri kalanının çoğu ısı olarak kaybolur. Formula 1, hem benzinle hem de araç frenlendiğinde şarj edilen bir aküyle çalışan hibrit bir motor benimseyerek bu oranı yaklaşık yüzde 50’ye çıkardı. Ancak bir Formula E aracının enerji verimliliği yüzde 96’dır ve tükettiği enerjinin neredeyse yarısı frenleme sırasındaki şarjdan gelir.
Elektrikli motorlar, hızlanmak için vites değiştirmede zaman kaybı olmadan hareketsiz haldeyken maksimum tork üretebilir. 4. nesil otomobil, her aksa güç sağlayan ayrı bir motorla sürekli dört tekerlekten çekiş sistemine sahiptir. Bu, potansiyel olarak daha da iyi bir hızlanmanın kilidini açabilir, ancak aynı zamanda hala geliştirilmekte olan 4. nesil lastiklerin yol tutuşuna da bağlıdır.
Formula E’nin zayıf noktası bataryası. 2014’te yarış başladığında sürücüler yarışı bitirmek için yarı yolda araba değiştirmek zorunda kalıyordu. Envision Racing ekibinin direktörü Sylvain Filippi, Formula E’nin bugün Formula 1’i bir turda yenebilecek 1000 beygir gücünde bir araba üretebileceğini söylüyor. Ancak her yarışı oluşturan düzinelerce turda pil bitecektir.
Filippi, “80 litreye eşdeğer yakıtı hâlâ tek bir aküye sığdırmayı başaramadık. Henüz mevcut değil” diyor. “Yakıtların güzelliği, çok yoğun enerjiye sahip olmalarıdır.”
Formula E Gen 4 aracı saatte 350 kilometrenin üzerindeki azami hızlara ulaşabiliyor
Formula E, 5. nesil otomobilde sıvı lityum iyon bataryadan katı hal bataryaya geçmeyi planlıyor ve bu da araca daha hafif bir ağırlıkla daha fazla enerji depolama olanağı sağlıyor. Dodds, bir Formula E aracının teorik olarak bir Formula 1 aracını kafa kafaya yarışta yenebileceğini söylüyor.
Ancak katı hal piller bile enerji yoğunluğu açısından sıvı yakıtları asla geçemez ve Birleşik Krallık’taki Cranfield Üniversitesi’nden Daniel Auger’a göre Formula 1 muhtemelen daha fazla tur kazanabilir.
“Harika bir yarış çıkarabileceklerine eminim” diyor. “Fakat pillerin sınırlayıcı bir faktör olduğu durumunu yine de göreceğimizi düşünüyorum.”
İki seri farklı kurallar altında yarıştığı için bu soru muhtemelen hiçbir zaman teste tabi tutulmayacak. Örneğin Formula E, pit stoplarda lastik değiştirmiyor ve Mario Kart video oyunundaki hız arttırıcı yıldızlardan ilham alan bir “saldırı moduna” sahip.
Porsche, Jaguar ve Nissan gibi üreticiler, Aralık 2026’daki yarışa çıkmadan önce, takımlarının 4. nesil otomobillerini olabildiğince hızlı hale getirmek için güç aktarma organlarını ve enerji yönetimini iyileştirmeye başlayacak.
Bu iyileştirmelerden bazıları sokakta gördüğünüz elektrikli araçlara da yansıyabilir. Örneğin Porsche, Formula E için geliştirdiği doğrudan yağ soğutma sistemini artık Cayenne Electric’e dahil ediyor.
S&P Global ticari bilgi firmasından Graham Evans, Formula E’nin hızı ve performansının “elektrikli araçların, içten yanmalı motorlu bir aracın yapabileceğinden daha fazlasını olmasa da aynısını yapabileceğini kanıtladığını” söylüyor ve “ama aynı zamanda bunu çevresel açıdan çok daha sürdürülebilir bir şekilde de yapabiliyor.”
