Galaksi kümeleri, evrendeki yerçekimi tarafından bir arada tutulan en büyük nesnelerdir; birkaç bine kadar bireysel galaksiyi ve aşırı ısınmış, X-ışını yayan gazın devasa rezervlerini içerir. Bu sıcak gazın kütlesi tipik olarak galaksi kümelerindeki tüm galaksilerin toplam kütlesinden yaklaşık beş kat daha fazladır. Bu görünür bileşenlere ek olarak galaksi kümelerinin kütlesinin %80’i karanlık madde tarafından sağlanmaktadır. Bu kozmik devler yalnızca içlerindeki galaksilerin, yıldızların ve kara deliklerin değil, aynı zamanda evrenin evriminin ve büyümesinin de öncüleridir.



