Salı günü COP30’a ev sahipliği yapan Brezilya, gece geç saatlere kadar süren anlaşmazlık noktalarına ilişkin müzakerelerin ardından BM iklim görüşmelerinde ülkeler arasındaki anlaşmanın ilk taslağını hazırladı.
Taslak, Belem’deki yaklaşık 200 ülke arasındaki uçurumu ve nihai bir uzlaşmaya varmak için halen devam eden çalışmaları yansıtan, en zor konularda bir dizi seçenek içeriyor.
Yerlilerin ortak bir hedef doğrultusunda birleşme konseptine atıf yapan dokuz sayfalık “Küresel Mutirao” belgesi, Pazartesi günü Brezilya’nın delegeleri hafta ortasına kadar bir anlaşmaya varmak için gece gündüz çalışmaya çağırmasının ardından geldi.
Metin, Belem’deki parlama noktası meseleleri (ticaret önlemleri, daha yoksul ülkeler için finansman ve karbon azaltma hedeflerinin küresel yetersizliği) konusunda çok çeşitli olasılıkları açık bırakıyor.
Ancak gözlemciler, bu çetrefilli noktalara ilişkin taslağın hızlı bir şekilde geri çevrilmesinin, COP30 başkanlığının yakında bir sonuç alabileceğinden emin olduğunu gösterdiğini söyledi.
Asya Toplum Politikası Enstitüsü’nden iklim analisti Li Shuo, “Bu, önceki yinelemeden istikrarlı bir ilerlemeyi temsil ediyor ve muhtemelen yakın COP tarihinde bu kadar temiz bir metnin ilk yayınlanmalarından biri” dedi.
Taslak, fosil yakıtların aşamalı olarak kaldırılması konusunda bir “yol haritası” isteyen koalisyon ile bu tür çabalara karşı çıkan petrol üreticisi ülkelerin liderliğindeki blok arasındaki keskin ayrılığı yansıtıyor.
“Düşük karbon çözümlerini” tartışmak için isteğe bağlı bir “çalıştay” veya ülkelerin “fosil yakıtlara olan bağımlılıklarını aşamalı olarak aşmalarına” yardımcı olacak yollar konusunda üst düzey bir bakanlık yuvarlak masa toplantısı öneriyor.
Üçüncü seçenek ise hiçbir metin önermemektedir.
Taslak ayrıca, sera gazı emisyonlarının azaltılmasındaki küresel ilerlemeyi daha sık değerlendirmek için ulusal iklim taahhütlerinin beş yılda bir yerine yıllık olarak değerlendirilmesi olasılığını da gündeme getiriyor.
Ayrıca, zengin ülkelerden gelişmekte olan ülkelere iklim değişikliğine uyum için sağlanan mali yardımın 2030 veya 2035 yılına kadar üç katına çıkarılması gerektiği de öne sürüldü; bu, yoksul ülkelerin önemli bir talebi.
Çin’in Belem’de “tek taraflı” önlemlere ve özellikle AB’nin ithalata yönelik karbon fiyatına karşı baskı yapması nedeniyle ticaretle ilgili endişeleri gidermeye yönelik öneriler de dahil edildi.
Bu hassas konuya ilişkin taslakta, BM Genel Sekreteri başkanlığında iklim ticareti anlaşmazlıkları konusunda bir zirve oluşturulması da dahil olmak üzere dört öneri sıralandı.
Maraton niteliğindeki iklim görüşmelerinin iki haftaya yakın müzakerelerin ardından Cuma günü sona ermesi bekleniyor, ancak görüşmeler sıklıkla fazla mesaiye kalıyor.
