İstanbullular sabahlarını kahve ile açıyor, ama kasada artık etiket daha ağır.
Birçok mekânda sıradan bir latte 100 TL’yi bulurken, bazı semtlerde cappuccino da aynı seviyeyi yakaladı.
Kent genelinde bardağın ortalama fiyatı 90 TL bandını zorluyor ve bu tabloyu günlük gözlemler doğruluyor.
Neden fiyatlar yükseldi?
Kahve çekirdeği tamamen ithal olduğu için kurdaki her oynaklık doğrudan menüye yansıyor.
Son iki yılda yeşil çekirdek maliyetleri dolar bazında dalgalandı, TL bazında ise yukarı gitti.
Kiralarda çift haneli artış, enerji faturalarında sürekli yükseliş ve personel ücretlerindeki güncellemeler maliyeti büyütüyor.
Bir işletme için fincan başına düşen sabit gider artık ciddi bir kalem.
“Gram başına çekirdek maliyeti kadar, elektrik ve süt maliyeti de baskın hale geldi” diyor Moda’da çalışan bir barista.
Bir işletmeci ise “KDV ve ek hizmet payları tüketicinin algıladığı son rakamı yukarı itiyor” diye ekliyor.
Zincirler, mahalle kafeleri ve üçüncü dalga
Zincir markalar hacimle bazı avantajlar yakalasa da, merkezi lokasyonlarda kira baskısı hissediliyor.
Mahalle kafeleri daha esnek menü ve yerel sadakatle nefes alıyor.
Üçüncü dalga mekânlar premium çekirdek, latte art ve eğitimli ekip için ekstra fiyat yazıyor.
Turistik bölgelerde “servis included” benzeri notlar ve masa servis farkı da tutarı yükseltiyor.
Bir kavurucu “Kaliteli çekirdeğin cupping puanı arttıkça, tedarik fiyatı katlanıyor” diyerek segment farkını anlatıyor.
Tüketici cephesinde ise “Küçük boy latte ile kendimi avutuyorum, ama tadı hala en sevdiğim ritüel” diyen genç bir müşteri var.
Semtlere göre tablo
Aşağıdaki tablo, farklı semtlerde popüler içeceklerin ortalama etiketlerini gösteriyor.
Değerler son aylardaki menü taramaları ve saha gözlemleri ile derlendi.
| Semt | Espresso (30 ml) | Filtre (300 ml) | Latte (300 ml) |
|---|---|---|---|
| Beşiktaş | 70 TL | 85 TL | 105 TL |
| Kadıköy | 65 TL | 80 TL | 100 TL |
| Nişantaşı | 75 TL | 90 TL | 120 TL |
| Karaköy / Galata | 70 TL | 85 TL | 110 TL |
| Üsküdar | 60 TL | 75 TL | 95 TL |
| Beylikdüzü | 55 TL | 70 TL | 90 TL |
Turistik yoğunluk, yaya trafiği ve kira düzeyi arttıkça fiyatlar da tırmanıyor.
Küçük farklar gün sonunda tüketicinin toplam harcamasını belirgin biçimde değiştiriyor.
Fincanın arkasındaki maliyet hesabı
Basit bir fincanda çekirdek, süt, su ve enerji maliyeti var; ama büyük yük sabit giderlerde.
Personel eğitimi ve makine bakımı düzenli olarak kasayı etkiliyor.
Birçok mekân espresso bazlı içeceğe tek veya çift shot opsiyonu sunup fiyatı ayarlıyor.
Sütte badem, yulaf, laktozsuz gibi alternatifler ek bedel gerektiriyor.
“Çekirdeği taze ve profiline uygun kavurduğumuzda fire daha az, ama paketleme ve lojistik pahalı” diyor bir kavrucu.
Bu zincirin her halkası fiyatı az da olsa yukarı taşıyor.
Tüketiciler ne yapıyor?
Bazı İstanbullular ritüeli korurken, ödeme biçimi ve alışkanlıklarını revize ediyor.
Diğerleri ev demleme seçenekleriyle maliyeti aşağı çekmeye çalışıyor.
- Evde demleme ekipmanı ile gramajı optimize etmek; yerel kavuruculara abonelik düşünmek.
- Sadakat uygulamalarını ve kendi bardağını getir indirimi gibi fırsatları takip etmek.
- Küçük boy, tek shot veya daha az sütlü alternatifleri seçmek.
- Türk çayı, Americano veya filtre gibi daha hesaplı içecekleri tercih etmek.
Tat ve deneyim nasıl değişti?
Süt kalitesi, espresso çekim süresi ve barista becerisi lezzeti belirliyor.
Fiyat arttıkça beklenti de servis ve mekân deneyimi tarafında yükseliyor.
Bazı kafeler su ve küçük atıştırmalıkla ek değer sunarken, bazıları minimal servis tercih ediyor.
Tüketici, ödediği fiyatla aldığı deneyimi giderek daha fazla kıyaslıyor.
Yakın vadede ne bekleniyor?
Kur ve emtia sakinleşirse fiyat artışları yavaşlayabilir, ama kira ve ücret trendi devam ediyor.
Kahveciler menüyü “sezonluk” ve “özel harman” gibi modüler kurgularla esnek tutmaya çalışıyor.
Sürdürülebilirlik tarafında yeniden kullanılabilir kupa ve atık azaltma uygulamaları daha görünür olacak.
Tüketici ise kaliteli bir fincan için net değer önerisi ve şeffaf fiyat politikası arıyor.
Sonuçta, kahve sadece kafein değil; sosyal bir durak, küçük bir günlük ödül.
Fiyatlar yükselse de doğru seçim ve bilgiyle bütçede daha az sarsıntı, dudakta daha çok tat mümkün.
