Gökbilimciler büyük kütleli yıldızların nasıl doğduğuna dair şimdiye kadarki en net resmi yakaladılar ve galaksimizin en dinamik yıldız oluşum bölgelerinden bazılarında yerçekimi ile manyetik alanlar arasındaki çarpıcı etkileşimi ortaya çıkardılar. Astrofizik Merkezi’nden Dr. Qizhou Zhang liderliğindeki bir ekip | Harvard & Smithsonian, büyük yıldız kümelerinin oluştuğu 17 bölgedeki manyetik alanlarla ilgili bugüne kadarki en büyük ve en ayrıntılı araştırmayı gerçekleştirmek için Atacama Büyük Milimetre/milimetre-altı Dizisini (ALMA) kullandı.
Sadece birkaç bin astronomik birime (Güneş’ten Plüton’a olan mesafenin yaklaşık 10 katı mesafe) ulaşan bu gözlemler, manyetizma ve yerçekimi gibi görünmez güçlerin dev moleküler bulutların derinliklerinde yıldızların oluşumunu nasıl şekillendirdiğine ve nasıl güreştiğine dair ilk istatistiksel anlayışı sunuyor.
Çalışma şu adreste yayınlandı: Astrofizik Dergisi.
Yıldız oluşumu, uzaydaki gazın, genellikle yıldızlararası bulutlarda bulunandan on trilyon kat daha fazla yoğunluğa sıkıştırılmasını gerektirir. Ancak bu destansı çöküş yalnızca yerçekimi tarafından sağlanmıyor; hem manyetik alanlar hem de türbülans, çekime direnerek geri itiyor. Onlarca yıldır gökbilimciler, gaz bulutları küçülürken ve yıldızlar tutuşurken hangi kuvvetin baskın olduğunu tartışıyorlar.
Zhang’ın ekibinin yeni ALMA gözlemleri çok önemli yanıtlar verdi. Genç önyıldızlardan farklı uzaklıklarda manyetik alanların yönlerinin nasıl değiştiğini ölçen araştırmacılar, gaz yoğunlaştıkça yerçekiminin bu kozmik çekişmeyi kazanmaya başladığını buldu. Başlangıçta yerçekimine direnen manyetik alanlar, yavaş yavaş içeri doğru düşen gazla aynı hizaya geliyor; bu da, çökmekte olan bulutu şekillendiren öncü kuvvet olarak yerçekiminin devraldığının açık bir işaretini gösteriyor.
Bu çalışma, gökbilimcilerin, kütlesel kümelenme oluşturan bölgelerin büyük bir örneğinde, binlerce astronomik birim cinsinden, yerçekiminin yıldız oluşturan bir bulutu içeriye doğru hassas ölçümlerle çekmesi sırasında manyetik alanların nasıl davrandığını istatistiksel olarak ilk kez izlediğini gösteriyor. Bulgular şaşırtıcı bir modeli ortaya çıkardı: Manyetik alan yönelimleri rastgele oluşmuyor. Bunun yerine, iki tercih gösterirler: bazen yerçekimi yönüne göre hizalanmak veya bazen dik olmak, bu iki kozmik kuvvet arasında karmaşık ve gelişen bir ilişkinin kanıtıdır.
Zhang, “ALMA’nın olağanüstü hassasiyeti ve çözünürlüğü ile artık bu kozmik doğum yerlerini benzeri görülmemiş ayrıntılarla araştırabiliyoruz” dedi. “Bulutlar çökerken yerçekiminin manyetik alanı yeniden yönlendirdiğini, büyük yıldızların ve içinde yaşadıkları kümelerin yıldızlararası ortamdan nasıl ortaya çıktıklarına dair yeni ipuçları sunduğunu görüyoruz.”
Yıldızların nasıl oluştuğunu anlamak astronominin neredeyse her alanı için temel önemdedir; kendi güneşimizin kökeninden galaksilerin evrimine kadar her şeyi şekillendirir. Bu çalışma, yalnızca büyük yıldız oluşumunda manyetik alanların ve yerçekiminin göreceli önemi hakkında uzun süredir devam eden tartışmaları çözüme kavuşturmakla kalmıyor, aynı zamanda bilim adamlarına yıldızların, gezegenlerin ve kozmik bulutların yaşam döngüleri hakkındaki teorileri test etmek ve geliştirmek için güçlü yeni araçlar sağlıyor.
Türünün en büyük ALMA polarimetrik çalışması olan bu proje, galaksimizin hem görünür hem de görünmez bileşenlerini anlamak için yeni bir standart belirliyor. Sonuçlar, manyetik alanlar yıldız oluşturan bulutları şekillendirirken, yerçekiminin en büyük yıldızların oluşmasında eninde sonunda liderliği ele geçirdiğini ortaya koyuyor; bu, ALMA’nın en son teknolojisinin mümkün kıldığı bir içgörüdür.
