Prof liderliğindeki bir araştırma ekibi. Çin Bilimler Akademisi Nanjing Coğrafya ve Limnoloji Enstitüsü’nden Zhang Yunlin ve Shi Kun, göl suyunun berraklığına ilişkin ilk küresel değerlendirmesini tamamlayarak hem iklim değişikliği hem de insan faaliyetlerinden kaynaklanan yaygın değişiklikleri ortaya çıkardı.
Yakın zamanda yayınlandı Bilim Bülteniçalışma, 1995 ile 2023 yılları arasında dünya çapındaki 170.799 büyük gölün şeffaflığını izlemek için 1,4 milyon uydu görüntüsünü analiz etti. Bulgular, Kuzey Amerika göllerinin küresel ortalamadan daha yüksek şeffaflık seviyeleriyle öne çıktığını ve çok yıllık ortalama 2,76 ± 1,14 metreyle öne çıktığını ortaya koyuyor.
Göl şeffaflığında küresel düşüş
Yaklaşık otuz yıllık çalışma dönemi boyunca, küresel göl şeffaflığı yaklaşık %13’lük kayda değer bir düşüş yaşadı; bu da on yılda ortalama -0,10 metrelik bir orana karşılık geliyor. Bu düşüş eğilimi özellikle büyük kıtalarda belirgindi: Kuzey Amerika’daki göllerin %69’u, Avrupa’daki %70’i ve Asya’daki %56’sı şeffaflığın azaldığını gösterdi.
Genel olarak, analiz edilen göllerin %51,4’ü, göl ekosistemlerinin işleyişini ve gelişimini etkileyen kritik bir faktör olan Secchi disk derinliğinde (SDD) istatistiksel olarak anlamlı değişiklikler sergiledi. Önemli düşüşlerin yaşandığı bu göllerin yüzde 65’i Kuzey Amerika’da, yüzde 28’i ise Avrupa’da bulunuyor.
Temel faktörler ve bölgesel farklılıklar
Araştırmanın bir parçası olarak gerçekleştirilen ilişkilendirme analizi, sığ göller için bu değişikliklerin ana etkenleri olarak yağış, rüzgar, Normalleştirilmiş Bitki Örtüsü İndeksi (NDVI), alg çoğalmaları ve permafrost’u tanımladı. Spesifik olarak, bu faktörler küresel sığ göllerin sırasıyla %19, %17,2, %20,3, %29,7 ve %13,7’sini etkilemiştir. Derin göller için baskın etkenler; küresel derin göllerin sırasıyla %23,9, %25,2, %30,3 ve %19,6’sını etkileyen yağış, NDVI, alg çoğalmaları ve permafrost idi.
Araştırma, bölgesel olarak, Kuzey Amerika ve Avrupa’da artan sıcaklıkların permafrost erimesini ve alg çoğalmasını hızlandırdığını, bunun da su berraklığında yaygın düşüşlere yol açtığını buldu. Buna karşılık, Asya’daki göllerin yaklaşık %44’ünde şeffaflığın arttığı görüldü; bu eğilim öncelikle havza “yeşilleşmesi”yle bağlantılıdır; doğal bir filtre görevi gören, tortu ve besin akışını azaltan bitki örtüsünün iyileştirilmesi.
Prof. Zhang, “Çalışmamız, iklimin, havza dinamiklerinin ve göl içi süreçlerin göl ışık ortamını küresel ölçekte toplu olarak nasıl şekillendirdiğini ortaya çıkaran ilk çalışmadır” dedi.
Araştırma ekibi, bu bulguların ekosistem koruma çabalarına rehberlik etmek ve devam eden küresel çevresel değişimin ortasında sürdürülebilir göl yönetimi stratejilerini geliştirmek için yeni bilgiler sağladığını vurguladı.
