Bağırsak mikrobiyomumuz genel sağlığımız üzerinde büyük bir etkiye sahiptir, ancak belirli bakterilerin iyi ve kötü etkileri konusunda net değiliz. Şimdi ise 34.000’den fazla insan üzerinde yapılan bir araştırma, sağlıklı bir bağırsak mikrobiyomunun aslında nelerden oluştuğuna ışık tutuyor.
Bağırsaklarımızda yaşayan trilyonlarca mikroskobik bakteri sağlığımızda çok büyük bir role sahiptir
Mikrobiyomumuz için iyi olan ve dolayısıyla sağlığımız için iyi olan şeylerin konuşulduğunu sık sık duyarız. Ancak sağlıklı bir bağırsak mikrobiyomunun nelerden oluştuğu tam olarak belli değildi. Şimdi, 34.000’den fazla kişiyle yapılan bir araştırma, düşük inflamasyona, iyi bağışıklığa ve sağlıklı kolesterol düzeylerine sahip olduğumuzun güvenilir bir şekilde sinyalini veren mikrop karışımlarını anlamaya bizi daha da yaklaştırdı.
Bağırsak mikrobiyomunuz bağışıklık sisteminizi, yaşlanma hızınızı ve kötü zihinsel sağlık riskinizi etkileyebilir. Bağırsak topluluğunuzun yapısını ortaya çıkarmayı vaat eden çok sayıda ev testine rağmen, bunların yararlılığı tartışılıyor çünkü “iyi” bir mikrobiyal karışımın ne olduğunu belirlemek zor.
Önceki ölçümler esas olarak tür çeşitliliğine bakıyordu; daha fazla bakteri dizisi daha iyi olurdu. Ancak mikrobiyomlar kişiden kişiye çok fazla değişiklik gösterdiğinden, sağlığımızın belirli bir yönüne dahil olan etkileşim halindeki organizmalardan oluşan belirli toplulukları tanımlamak zordur.
İtalya’daki Trento Üniversitesi’nden Nicola Segata, “Yediğimiz yiyecek, bağırsak mikrobiyomunun bileşimi ve bağırsak mikrobiyomunun sağlığımız üzerindeki etkileri arasında çok karmaşık bir ilişki var. Bu bağlantıları haritalandırmaya çalışmanın tek yolu yeterince büyük örnek boyutlarına sahip olmaktır” diyor.
Böyle bir harita oluşturmak için Segata ve meslektaşları, mikrobiyom test firması Zoe tarafından yürütülen, Birleşik Krallık ve ABD’deki PREDICT programına katılan 34.500’den fazla kişiden gelen veri setini değerlendirdi ve sonuçları Batı ülkelerinden diğer 25 gruptan alınan verilerle karşılaştırarak doğruladı.
İnsan bağırsağında yaşayan binlerce türden araştırmacılar, Zoe katılımcılarının yüzde 20’sinden fazlasında bulunan 661 bakteri türüne odaklandı. Bunu, vücut kitle indeksi ve kan şekeri seviyeleri gibi belirteçler aracılığıyla değerlendirilen iyi sağlık belirteçleriyle en çok ilişkili 50 bakteriyi ve kötü sağlıkla en bağlantılı 50 bakteriyi belirlemek için kullandılar.
22’si bilimde yeni olan 50 “iyi böcek” türü dört temel alanı etkiliyor gibi görünüyor: kolesterol düzeyleri; inflamasyon ve bağışıklık sağlığı; vücut yağ dağılımı; ve kan şekeri kontrolü.
Bilinen bir tıbbi rahatsızlıkları olmadığı için sağlıklı kabul edilen katılımcılarda, bu türlerden yaklaşık 3,6 daha fazla bulunurken, sağlıklı kilodaki kişiler, obezitesi olanlara göre yaklaşık 5,2 daha fazla türe ev sahipliği yaptı.
Araştırmacılar, bağırsak mikrobiyomunun kolesterol taşınmasında, iltihaplanmanın azaltılmasında, yağ metabolizmasında ve insülin duyarlılığında rol oynayan kimyasalların salınmasında oynadığı hayati rol nedeniyle iyi veya kötü sağlık sonuçlarının ortaya çıkabileceğini öne sürüyor.
Mevcut belirli türlere gelince, hem “iyi” hem de “kötü” sıralamasındaki mikropların çoğu Clostridia sınıfına aittir. Bu sınıf içinde, Lachnospiraceae familyasındaki türler 40 kez yer aldı; bunların 13’ü görünüşte olumlu, 27’si ise olumsuz etkilere sahipti.
Birleşik Krallık’taki Leeds Üniversitesi’nden Ines Moura, “Çalışma, yüksek kan şekeri seviyeleri veya obezite gibi sağlık koşulları üzerindeki potansiyel olumlu veya olumsuz etkileri açısından daha fazla araştırılabilecek bakteri gruplarını öne çıkarıyor” diyor.
Bu mikroplar ve diyet arasındaki bağlantı, gıda anketleri ve Zoe uygulamasına kaydedilen veriler aracılığıyla değerlendirildi; burada kullanıcılara haftada en az 30 farklı bitki ve günde en az üç porsiyon fermente gıdaları hedeflemeleri, lif ağırlıklı ve aşırı işlenmiş seçeneklerden uzak durmaları öneriliyor.
Araştırmacılar mikropların çoğunun ya genel olarak sağlıklı bir diyet ve daha iyi sağlıkla ya da daha kötü bir diyet ve daha kötü sağlıkla uyumlu olduğunu buldu. Ancak 661 mikroptan 65’i uymadı.
Aynı zamanda Zoe’nin danışmanı olarak da çalışan Segata, “Bu 65 bakteri, resmin hâlâ gördüğümüzden daha karmaşık olduğunun bir kanıtıdır” diyor. “Etkiler, mevcut diğer mikroplara, bakterinin spesifik türüne veya spesifik diyete bağlı olabilir.”
“İyi” ve “kötü” bakterilerin bu şekilde sınıflandırılması, araştırmacıların, halihazırda Zoe’nin bağırsak sağlığı testlerinin bir parçası olarak kullanılan, bir kişinin bağırsak mikrobiyotasının genel sağlığı için 0’dan 1000’e kadar bir sıralama ölçeği oluşturmasına olanak sağladı.
Zoe’nin kurucu ortağı King’s College London’dan ekip üyesi Tim Spector, “Sağlıklı bir bağırsak mikrobiyomunu kimyasal fabrikalardan oluşan bir topluluk olarak düşünün. Çok sayıda tür istiyoruz, iyi olanların sayısının kötü olanlardan fazla olmasını istiyoruz ve bunu elde ettiğinizde, vücut üzerinde etkileri olan gerçekten sağlıklı kimyasallar üretiyorsunuz” diyor.
Ancak bu, ideal sağlıklı bağırsak mikrobiyomunun sabitlendiği anlamına gelmiyor. Moura, “Sağlıklı bir mikrobiyomu tanımlamak zor bir iştir, çünkü bağırsak mikrobiyomu bileşimi beslenmeden etkilenir, ancak aynı zamanda çevresel faktörler, yaş ve uzun süreli ilaç tedavisi gerektiren sağlık koşullarıyla da değişebilir” diyor Moura.
Segata, “Vücudumuzu ve mikrobiyomumuzu, birlikte daha da karmaşık bir sistem oluşturan iki karmaşık sistem olarak düşünmemiz gerekiyor” diyor. “Bir şeyi değiştirdiğinizde, sonuç olarak her şey biraz değişir. Çoğu durumda neyin sebep ve sonuç olduğunu anlamak çok karmaşık olabilir.”
Segata, bu bağlantıları ortaya çıkarmak ve küresel nüfusun daha fazlasını kapsamak için daha büyük çalışmalara ihtiyaç olduğunu söylüyor. Bununla birlikte, sağlığınızın ve mikrobiyomunuzun temel çizgisini belirledikten sonra, bağırsak bakterilerinizi ayarlayacak belirli gıdalar önermenin mümkün hale geleceğini söylüyor.
