Kuş testi, portakal kabuğu teorisi ve ay evresi testi gibi viral ilişki testleri için herhangi bir bilim var mı? Toronto Üniversitesi’nde psikolojik ve beyin bilimleri profesörü Emily Impett’in cevapları var
Şu martıyı gördün mü? Kuş testi yapmak
Son zamanlarda TikTok’taysanız “kuş testi” ile karşılaşmış olabilirsiniz. Partnerlerden biri gelişigüzel bir şekilde bir şeye dikkat çekiyor (pencerenin dışındaki bir kuş gibi) ve diğerinin ilgiyle karşılık verip vermeyeceğini görmek için bekliyor. Eğer öyleyse, ilişki sembolik bir yeşil bayrak alır. Aksi halde sorunlar gelişiyor olabilir. Komik ve bağ kurulabilir, ayrıca sinir bozucu. Milyonlarca insan artık partnerlerinin gerçekten yatırım yaptığına dair güvence almayı umarak küçük etkileşimleri inceliyor. Ve benim gibi psikologlar bunun nedenini anlayabiliyor: Bu viral test, araştırmacıların uzun zamandır bildiği bir şeyi, sevginin küçük tepki verme anlarında inşa edildiğini ortaya koyuyor.
Onlarca yıldır ilişki araştırmacıları aşkın bu mikro anlarda yaşadığını savundu. Bu günlük girişimlere “teklifler” adını veriyoruz: paylaşılan bir şaka, anlatılan bir hikaye, hızlıca “şuna bir bakın!” Psikolog John Gottman, yeni evli çiftlerle yapılan klasik laboratuvar temelli araştırmada, bağlantı için sürekli olarak küçük tekliflere “yön gösteren” ortakların daha mutlu ilişkiler bildirdiğini buldu. Diğer boylamsal araştırmalar, erken etkileşimleri daha olumlu, çatışma sırasında daha ilgili tepkiler içeren çiftlerin yıllar sonra istikrarlı ve tatmin olma olasılıklarının daha yüksek olduğunu buldu.
Diğer çalışmalar, yalnızca çatışma sırasında değil, küçük, günlük anlarda tepki vermenin ilişkisel refahı öngördüğünün altını çiziyor. Yeni evliler üzerinde yapılan bir araştırma, 10 dakikalık bir akşam yemeği etkileşimi sırasında daha fazla oyunbazlık ve coşku sergileyen çiftlerin, bir çatışma tartışması sırasında daha fazla mizah ve şefkat kullanma olasılıklarının daha yüksek olduğunu ortaya çıkardı. Boylamsal araştırmalarda, partnerlerini daha duyarlı (uyumlu, onaylayıcı ve şefkatli) gören insanlar, zamanla fiziksel olarak daha şefkatli hale geliyor; bu, çiftlerin günlük yaşamda yakınlığı sürdürmelerinin küçük ama güçlü bir yolu.
Zamanla bu küçük teşekkür, ilişkileri bir arada tutan yapıştırıcıyı oluşturur. Bu anlamda kuş testi daha derin bir gerçeğin akıllıca damıtılmış halidir: küçük tepki verme eylemleri önemlidir. Tek başına önemsiz görünebilirler, ancak zaman içinde tekrarlandıklarında ilişkileri tatmin edici ve dayanıklı tutan ileri ivmeyi yaratırlar.
Ancak bireysel anlar – özellikle sosyal medya için çekilenler – bir ilişkinin sağlığını teşhis edemez. Kuş testi, karmaşık bir modeli tek seferlik başarılı/başarısız senaryosuna dönüştürür ve bu da gereksiz kaygıyı veya yanlış güveni körükleyebilir. Ortaklar, taahhütle hiçbir ilgisi olmayan nedenlerle teklifleri her zaman kaçırırlar: yorgun olabilirler, stresli olabilirler ya da sadece yorumu duymamış olabilirler. Tehlike sınav değil; onunla yaptığımız şey bu. Tek bir anı bile hüküm olarak ele alırsak felaketle sonuçlanma riskiyle karşı karşıya kalırız: “Kuşu görmezden geldiler! Beni seviyorlar mı?” Daha da kötüsü, bunu silah haline getirerek: “Yanıt vermedin! Bana hiç dikkat etmedin.” Bir ilişki rastgele bir Salı günü verilen tek bir tepkiyle tanımlanmaz.
Daha büyük soru, bunun gibi testlerin neden patlama yaptığıdır. Kuş testinin yanı sıra “portakal kabuğu teorisinin” de yükselişini gördük; partneriniz size sorulmadan portakal soyacak mı? – ve doğum tarihindeki ay evrelerinin hizalanmasına dayalı romantik uyumluluğu iddia eden “ay evresi testi”.
Cevabın bir kısmı tarih belirsizliğinde yatıyor. Flört uygulamaları bize eşler için görünüşte sonsuz seçenekler sunuyor, ancak araştırmalar bu kadar çok seçeneğe sahip olmanın aslında bağlılığı daha riskli ve daha az güvenli hissettirebileceğini gösteriyor. Bu belirsizlik ilişkilerin nasıl oluştuğuna da yansıyor; daha fazla “durum”, daha az tanımlanmış beklenti ve partnerinizin gerçekte nasıl hissettiğine dair çok fazla tahmin. Viral testler hızlı netlik vaat ediyor: Bir dakika, bir hareket, tek bir basit cevap.
Diğer bir neden ise ilişki biliminin ana akım haline gelmesi ancak nüanslardan arındırılmış olmasıdır. Dikkatli gözlemsel çalışmalarla geliştirilen yanıt verme hızı araştırması, şu şekilde TikTok komut dosyalarına sığdırılıyor: “Kuş hakkında yorum yaptılar mı?” Aynı zamanda, sosyal medya son derece duygusal içerikleri de ödüllendiriyor: kamerada kaydedilen yürek eriten veya yürek parçalayan tepkiler. Bu dikkat ekonomisi, insanları gerçek ilişkileri kamusal deneylere dönüştürmeye teşvik ediyor. Viral testler bu ortamda başarılı oluyor çünkü izleyiciler tarafından kaydedilebilecek, paylaşılabilecek ve değerlendirilebilecek basit, dramatik bir kanıt anı sunuyorlar.
Peki çiftler tüm bunlardan ne anlamalı? Kuş testi saçmalık değil. Hayati bir şeyi yakalıyor: Bir partner küçük de olsa ona ulaştığında duyarlı olmak, sağlıklı ilişkilerin temel taşıdır. Bir trend daha fazla merakı, ilgiyi ve takdiri teşvik ediyorsa bunu bir kazanç olarak görüyorum. Ancak, “Partnerim testi geçti mi?” diye sormak yerine daha iyi sorular şu şekildedir: “Partnerinizin zaman içindeki düzeni nedir? Size güvenilir bir şekilde geliyorlar mı? Dinlendiğinizi hissediyor musunuz? Değer verildiğini mi? Bilindiğini hissediyor musunuz?” Aşk, birinin bir kuşla ya da bir portakalla yaptığı şeyle değil, eşlerin kimse izlemediğinde birbirlerine gelmeyi seçtikleri yüzlerce küçük anla tanımlanır.
Yine de itiraf edeyim: Kuş testini bu gece kocam üzerinde deneyebilirim, sırf bilim için. Ona şans dileyin.
Emily Impett, Toronto Mississauga Üniversitesi’nde psikolojik ve beyin bilimleri bölümünde profesör ve İlişkiler ve Refah Laboratuvarı Direktörüdür. Araştırmaları fedakarlık, uzun süreli ilişkiler bağlamında cinsellik ve ilişki geçişleri üzerine odaklanmaktadır.
