Alzheimer’a bağlı bilişsel gerileme, muhtemelen düzenli egzersizin beyin sağlığı üzerindeki etkilerinden dolayı, günde 3000 adım kadar az adım atarak yavaşlatılabilir.
Yürüme gibi hafif egzersizler bile beyin sağlığını artırır
Özellikle Alzheimer hastalığı riski taşıyan yaşlı insanlar, günde sadece 3000 adım atarak bilişsel gerilemelerini yavaşlatabilirler. Bu adım sayımının neden bu etkiye sahip olabileceği belirsizdir ancak bu, düzenli egzersizin iltihaplanma veya beyne giden kan akışı üzerindeki etkisiyle bağlantılı olabilir.
Düzenli egzersizi azalan bilişsel gerilemeyle ilişkilendiren önceki çalışmalar çoğunlukla insanların aktivite seviyelerini hatırlamalarına dayanıyordu ve nadiren aktif kalmanın neden bu etkiye sahip olabileceğini araştırıyordu.
Bu sınırlamaları ele almak için Harvard Üniversitesi’nden Wai-Ying Wendy Yau ve meslektaşları, aktivite seviyelerini objektif bir şekilde ölçmek için, bir hafta boyunca adım izleme cihazı kullanan, yaşları 50 ile 90 arasında olan 296 bilişsel açıdan sağlıklı kişinin fiziksel aktivitesini analiz etti.
Katılımcıların çoğunun beyinleri, tau ve beta-amiloid adı verilen ve yığınlarının Alzheimer’a neden olduğu düşünülen yanlış katlanmış proteinlerin temel düzeylerini ortaya çıkarmak için görüntülendi. Bu seviyeler daha sonra genellikle üç ila 14 yıllık bir takip süresi boyunca her iki ila üç yılda bir ölçüldü. Katılımcılar ayrıca hafızaları ve bilgiyi ne kadar hızlı işledikleri gibi şeyleri değerlendiren yıllık bilişsel testleri de tamamladılar.
Adım sayısını, beyin görüntülemeyi ve bilişsel test verilerini istatistiksel bir modele besleyen araştırmacılar, egzersizin bilişsel gerilemeyi nasıl etkilediğini tahmin etti. Başlangıçta beyinlerinde ortalamanın üzerinde yanlış katlanmış beta-amiloid düzeyine sahip katılımcılar arasında, günde 3000 ila 5000 adım atmanın yanlış katlanmış tau birikimini önemli ölçüde yavaşlattığını, ancak beta-amiloidin bunu yapmadığını buldular.
Londra Queen Mary Üniversitesi’nden Charles Marshall şöyle diyor: “(Egzersiz) bu tau proteininin yayılmasını bir şekilde yavaşlatıyor; bu protein, insanlarda (Alzheimer hastalığı) semptomlar geliştirmeyle amiloid-betadan daha güçlü bir şekilde ilişkilendiriliyor.”
Bu aynı zamanda, hareketsizlik olarak tanımlanan günde 3000’den az adım atmayla karşılaştırıldığında, dokuz yıllık ortalama takip süresi boyunca bilişsel gerileme oranlarının yaklaşık yüzde 40 oranında yavaşlaması ile de bağlantılıydı. Araştırmacılar, takip döneminde katılımcılardan herhangi birinin Alzheimer hastalığı tanısı alıp almadığını değerlendirecek verilere sahip değildi.
Bu arada, günde 5000 ila 7500 adım atmak, tau birikimini daha da yavaşlatıyor gibi görünüyordu; bu da, hareketsiz kalmaya kıyasla bilişsel gerileme oranının yüzde 54 daha yavaş olmasına yol açıyordu. Ancak günde 7500’den fazla adım atmanın ileri bilişsel faydalarla bağlantılı olmadığı ortaya çıktı. Yau, “Bu tau ve bilişsel faydalar eninde sonunda durağanlaşıyor” diyor.
Araştırmacılar, düzenli egzersizin bu etkilere nasıl sahip olabileceğini tam olarak araştırmadı, ancak bunun nedeni, yanlış katlanmış beta-amiloid ve tau’nun bir sonucu olarak ortaya çıktığı ve daha sonra sinir bağlantılarını bozarak hücreleri öldürdüğü düşünülen inflamasyonu azaltan fiziksel aktiviteden kaynaklanıyor olabilir. Egzersiz aynı zamanda beyne giden kan akışını veya koruyucu hormon düzeylerini de artırabilir.
Ancak bu çalışma, günde 5000 adım atmanın bilişsel gerilemeyi yavaşlattığını veya geciktirdiğini kanıtlamıyor. Marshall, henüz teşhis edilmemiş ve hatta fark edilmemiş mevcut bozuklukların insanların egzersiz yapma yeteneğini veya motivasyonunu etkileyebileceğini söylüyor. Ekibin bazılarına uyum sağlamaya çalıştığı diğer yaşam tarzı veya sosyoekonomik faktörlerin de aktivite ve tau seviyelerini etkileyebileceğini söylüyor.
Bununla birlikte, düzenli egzersizin sağlık açısından çok sayıda faydası vardır, ücretsiz olarak yapılabilir ve çok az yan etkisi vardır; bu da, bilişsel işlevler üzerindeki kesin etkileri belirsiz olmasına rağmen insanları günde en az 3000 adım atmaya teşvik edebilir. Marshall, “İnsanlara tavsiyem, (adım sayısı) hedefi için her zaman sihirli bir sayıya çok fazla odaklanmamaları” diyor. “Bence (daha önemli olan) bir şeyi düzenli olarak yapma fikridir ve bunun çok fazla olması gerekmiyor, yüksek yoğunlukta olması da gerekmiyor, daha çok yüksek düzenlilikle bazı fiziksel aktiviteler yapmakla ilgili.”
Önceki araştırmalar, egzersiz de dahil olmak üzere kalıcı yaşam tarzı değişikliklerinin bilişsel gerilemeyi iyileştirdiğini öne sürüyor. Ancak Yau, egzersizin etkilerini diğer yaşam tarzı değişikliklerinden ayırmak ve gerçekten yavaş tau birikimi yapıp yapmadıklarını belirlemek için bireylerin çeşitli günlük adım sayılarına ulaşmak için rastgele atandığı daha ileri çalışmalara ihtiyaç olduğunu söylüyor.
