IBM, Loon ve Nighthawk adlı iki yeni kuantum bilgisayarını ortaya çıkardı; kullandıkları kübitler yeni karmaşık yollarla birbirine bağlanıyor ve hatasız hesaplamalar yürütmenin bir yolunu sağlayabilir
Loon kuantum bilgisayarının bir bileşenini tutan bir IBM araştırmacısı
Hatasız bir kuantum süper bilgisayarı oluşturma yarışında bir yarışmacı olarak IBM, en doğrudan rakiplerinden farklı bir yol izliyor. Şimdi firma, yaklaşımını doğrulayabilecek ve bu cihazların yeni neslini gerçekten kullanışlı hale getirmek için gereken yenilikleri sağlayabilecek Nighthawk ve Loon adlı iki yeni kuantum bilgisayarını tanıttı.
IBM’in kuantum süper bilgisayar tasarımı modülerdir ve süper iletken kübitleri farklı kuantum bilgisayar birimleri içinde ve arasında bağlamak için yeni yollar geliştirmeye dayanır. IBM’den Jay Gambetta, firmanın bunu ilk piyasaya sürdüğünde bazı araştırmacıların bu bağlantıların uygulanabilirliğini sorguladığını söylüyor. Sanki insanların IBM ekibine şöyle diyormuş gibi olduğunu söylüyor: “’Sen teori dünyasındasın, bunu fark edemezsin.’ Ve (şimdi) bunun yanlış olduğunu göstereceğiz.”
Loon’da her bir kubit diğer altı kubite bağlı ve bu bağlantılar “düzlemi kırabilir”; bu da onların sadece bir çip boyunca ilerlemekle kalmayıp aynı zamanda dikey olarak da hareket edebildikleri anlamına gelir; bu şimdiye kadar başka hiçbir süper iletken kuantum bilgisayarın sahip olmadığı bir yetenektir. Nighthawk ise kübitler arasında dört yönlü bağlantıya sahip.
Bu artan bağlantı, mevcut kuantum bilgisayarların karşılaştığı en büyük zorluklardan bazılarının üstesinden gelmenin anahtarı olabilir; hesaplama güçlerini artırabilir ve hata yapma eğilimlerini ortadan kaldırabilir. Gambetta, Nighthawk ile yapılan ön testlerin, firmanın şu anda en çok kullanılan kuantum bilgisayarında çalışanlardan yüzde 30 daha karmaşık kuantum hesaplama programlarını çalıştırabildiğini gösterdiğini söylüyor. Bu kadar artan karmaşıklık, kuantum bilgisayarları için daha fazla uygulamaya yol açmalıdır ve IBM’in geçmiş modelleri kimya gibi alanlarda kullanım alanı bulmaya başlamıştır.
Ancak sektörün kutsal kâsesi, kübitleri, hataya dayanıklı mantıksal kübitler halinde gruplandırmanın yollarını bulmaktır ve IBM, Google’ın kullandığı yöntemler gibi, bu grupların rakiplerinin yaklaşımlarından daha küçük olmasını gerektiren bir yöntemi desteklemektedir. Bu, IBM’in hatasız hesaplamalar elde etmesine ve aynı zamanda milyonlarca kübit oluşturma ihtiyacının getirdiği bazı maliyetlerden ve mühendislik zorluklarından kaçınmasına olanak tanıyabilir. Ancak, Gambetta’nın Loon’da başardıklarını söylediği türden, kubitler arasında çok fazla bağlantı olmadığında bu işe yaramıyor.
Avustralya’daki Sidney Üniversitesi’nden Stephen Bartlett, yeni cihazların daha fazla test edilmesi ve karşılaştırılmasının gerekli olduğunu ancak artan kübit bağlantısının heyecan verici olduğunu söylüyor. “Bu, süper iletken cihazların ölçeğini gerçekten kullanışlı algoritmalar için gereken boyuta yükseltmenin tüm sorunlarını çözen sihirli bir değnek değil, ancak yine de buna yönelik önemli ve büyük bir adımdır” diyor.
Ancak önümüzde hâlâ mühendislik ve fizik zorlukları var. Bunlardan biri, bir hesaplamanın sonunda kuantum bilgisayarın çıktısını okumanın en iyi yolunu tasarlamak; Gambetta, bunun firmanın yakın zamanda ilerleme kaydettiği başka bir alan olduğunu söylüyor. IBM’den Matthias Steffen, ekibin artık her kübitin “tutarlılık süresini” artırmak için de çalışacağını söyledi. Bu, hesaplamalar için yararlı olan kuantum durumunda ne kadar süre kalacağının bir ölçüsüdür ve kübite yeni bağlantılar eklendiğinde genellikle bozulur. Ekip ayrıca hesaplamalar çalışırken bazı kübitleri sıfırlamanın yollarını da geliştiriyor.
Firma, 2026 yılında hem bilgiyi depolayabilecek hem de işleyebilecek modüler bir kuantum bilgisayarı piyasaya sürmeyi planlıyor ve bu, Loon ve Nighthawk’ın yaklaşan testleriyle bildirilecek.
