Gezegensel bilim adamları, Mars’ın üzerindeki gece gökyüzünde bir Aurora’nın yeşil parıltısını tahmin edebileceklerine inanıyorlar ve bunu kanıtlayacak görüntülere sahipler.
Kırmızı gezegenin yüzeyinden görünür hafif bir Aurora’nın ilk gözlemleri NASA’nın Azim Mars Rover tarafından 2024’te yapıldı.
Helsinki’deki Europlanet Bilim Kongresi – Gezegen Bilimleri Bölümü (EPSC – DPS) Ortak Toplantısı’nda, Oslo Üniversitesi’nden Dr. Elise Wright Knutsen, Aurora’nın ikinci bir görüntüsünü azim ve daha da önemlisi, bir Aurora’nın Mars’ta ne zaman gerçekleşeceğini tahmin edecek araçlar ortaya koydu.
“Aurora’yı yakaladığımız gerçeği, Aurorae’yi Mars’ta tahmin etme ve onları yakalama yöntemimizin, aynı zamanda yerden görülen bir Mars Aurora’nın ilk görüntüsünün bilim liderliği olan Knutsen’i tekrar gösteriyor.
Aurorae, güneş rüzgarında bir koronal kütle ejeksiyonu (CME) ile dışarı atılan, atmosferdeki moleküllerle çarpışıp parlamalarına neden olan bir enerjik parçacık patlaması olduğunda üretilir.
Mars’ın aurorae, kırmızı gezegenin üzerinde yüksek oksijen atomları ile çarpışan yüklü parçacıkların bir sonucu olarak yeşil parlıyor ve Mars’taki astronotların onları çıplak gözle görebileceği kadar parlak olabilir.
Dahası, Mars’ın yüklü parçacıkları genellikle dünyada aurora gördüğümüz manyetik kutuplara yönlendirmek için manyetik bir alanı olmadığından, Mars auroraları, gezegenin gece tarafında gökyüzündeki bir parıltı olarak görülür. Buna “dağınık” aurora denir.
Aurora’ya neden olan aynı radyasyon, barınak almaları gerektiği konusunda uyarmadan astronotlar için de tehlikeli olabilir, bu nedenle insanlar bir gün yüzeyde hayatta kalırsa, güçlü bir güneş fırtınasının Mars’a ne zaman vuracağı konusunda biraz fikre sahip olmak çok önemlidir.
Bununla birlikte, Aurorae’yi Mars’ta tahmin etmek karmaşık bir iştir. Bir CME Mars yönünde patladıktan sonra gözlemler planlanmalı ve üç gün önce gezgiye yüklenmelidir. Bu, hangi güneş fırtınalarının bir aurora üreteceği konusunda birçok tahmin anlamına gelir.
Knutsen’in ekibi, Aurora’yı 2023 ve 2024 yılları arasında Perseverance’ın Supercam ve Mastcam kameralarıyla görmek için sekiz girişimde bulundu ve bunu deneme yanılma süreci olarak buldular.
İlk üç deneme hiçbir şey görmedi, ancak NASA’nın Maven ve ESA’nın Mars Express yörüngeleri tarafından ölçülen koşulları geriye dönük olarak analiz ederek Knutsen ve meslektaşları, bu CME’lerin hızlarının Mars’ta güneş rüzgar rahatsızlığı yaratacak kadar hızlı olmadığını fark ettiler.
Knutsen, “CME ne kadar hızlı olursa, auroralar yaratan Mars’a doğru parçacıkları hızlandırma olasılığı o kadar artar ve Mars çevresindeki güneş rüzgarı rahatsızlığı ne kadar güçlü olursa, bu parçacıkların Mars’ın gece kenarındaki atmosferine girmesi daha olasıdır.” Dedi. “Daha sonra, giderek daha hızlı, daha yoğun CMES’i hedefledik ve o zaman ilk iki tespitimizi bulduk.”
Son üç CME, Knutsen’in aradığı kriterleri karşılamasına rağmen aurora üretmedi.
“Son üç tespit olmaması daha meraklı” dedi. “İstatistiksel olarak, bu şeyler için bir dereceye kadar rastgelelik var, bu yüzden bazen şanssızız. Bu belki de bu şaşırtıcı değil, çünkü Aurora’yı dünyadaki bir dakikaya kadar tahmin etmek de tam bir bilim değil.”
Mars’taki aurorae daha önce ESA’nın Mars Express ve NASA’nın Maven misyonları tarafından ultraviyole ışıkta yörüngeden gözlemlenmiştir. Şimdi, görünür ışık tespitlerinin eklenmesiyle, Aurora tahminlerinin doğruluğunu artırmak için artan bir gözlem veri kümesi var. Daha fazla gözlem geldiğinde, umarım Auroral Işıkların Mars’ta nasıl tetiklendiği konusunda devam eden bazı gizemleri çözmeye yardımcı olacaktır.
Knutsen, “Aurora’nın Mars’ta nasıl meydana geldiğini hala anlamadığımız çok şey var, çünkü Dünya’nın aksine, enerjik güneş parçacıklarını Aurora’nın görülebileceği gece tarafına yönlendirecek küresel bir manyetik alan yok.” Dedi.
“Güneş rüzgar bozukluklarının zamanlamasını, güneş enerjik parçacıklarının gelişi ve Aurora’nın yoğunluğu ve zamanlaması bu alandaki bilgilerimizi geliştirecek.”
