Brown Üniversitesi ve İsviçre’deki Bern Üniversitesi’ndeki gezegen bilim adamları tarafından yapılan yeni bir çalışma, bugünkü Mars’ta suyun akabileceğine dair en cezbedici ipuçlarından birine şüphe uyandırıyor.
Bilim adamları yıllarca Mars uçurumları ve krater duvarlarından aşağı koşan garip çizgilerdi. Bazıları bu çizgileri sıvı akıyor ve kırmızı gezegende şu anda yaşanabilir ortamların olasılığını gösteriyor. Ancak, makine öğrenimini, eğim çizgisi özelliklerinin büyük bir veri kümesi oluşturmak ve analiz etmek için kullanan bu yeni çalışma, farklı bir açıklamaya işaret ediyor: rüzgar ve toz aktivitesi ile ilgili kuru işlem.
Bern’de araştırmacı olan Valentin Bickel ile araştırmayı ortaklaşa yapan Brown’da doktora sonrası araştırmacı Adomas Valancinas, “Mars araştırmasının büyük bir odağı, Mars üzerindeki modern süreçleri yüzeyde sıvı su olasılığı da dahil olmak üzere anlamaktır.” Dedi.
“Çalışmamız bu özellikleri gözden geçirdi, ancak su kanıtı bulamadı. Modelimiz kuru oluşum süreçlerini destekliyor.”
Araştırma şurada yayınlandı Doğa İletişimi.
Bilim adamları ilk olarak 1970’lerde NASA’nın Viking Misyonundan dönen görüntülerde garip çizgileri gördüler. Sinewy özellikleri genellikle renk tonu çevreleyen araziden daha koyudur ve yüzlerce metre eğimli arazide uzanır.
Bazıları yıllar veya onlarca yıl sürerken, diğerleri daha hızlı gelir. Manya yılının en sıcak dönemlerinde aynı yerlerde görünmeye devam etmek için daha kısa ömürlü özellikler-tekrarlayan eğim lineae (RSL) gibi görünmektedir.
Streaks’in kökeni gezegen bilim adamları arasında sıcak bir konu olmuştur. Modern Mars oldukça kurudur ve sıcaklıklar nadiren donmanın üzerinde zirve yapar. Yine de, küçük miktarlarda suyun – belki de gömülü buz, yüzey altı akiferleri veya anormal nemli havadan elde edilmesi mümkündür – donmuş Mars yüzeyinde bile bir akış yaratmak için yeterli tuzla karışabilir. Doğruysa, RSL’ler ve eğim çizgileri çöl dünyasında nadir, yaşanabilir nişleri işaretleyebilir.
Diğer araştırmacılar ikna olmamıştı. Çizgilerin kaya düşmeleri veya rüzgar gusts gibi kuru işlemler tarafından tetiklendiğini ve sadece yörünge görüntülerinde sıvı benzeri göründüğünü iddia ediyorlar.
Yeni içgörüler umuduyla, Bickel ve Valantinas, olabildiğince çok eğim çizgisini kataloglamak için bir makine öğrenme algoritmasına yöneldi. Algoritmalarını onaylanmış eğim çizgi manzaralarında eğittikten sonra, 86.000’den fazla yüksek çözünürlüklü uydu görüntüsünü taramak için kullandılar.
Sonuç, 500.000’den fazla çizgi özelliği içeren türünün ilk örneği küresel Marslı eğim çizgileri haritasıydı.
“Bu küresel haritaya sahip olduğumuzda, onu sıcaklık, rüzgar hızı, hidrasyon, kaya kaydırağı aktivitesi ve diğer faktörler gibi diğer şeylerin veritabanlarıyla ve kataloglarıyla karşılaştırabiliriz.” Bickel dedi.
“O zaman bu özelliklerin oluşturduğu koşulları daha iyi anlamak için yüz binlerce vaka korelasyonları arayabiliriz.”
Bu jeoistatistik analiz, eğim çizgilerinin ve RSL’lerin genellikle spesifik bir eğim yönü, yüksek yüzey sıcaklığı dalgalanmaları veya yüksek nem gibi bir sıvı veya don kökenini gösteren faktörlerle ilişkili olmadığını göstermiştir.
Bunun yerine, çalışma, her iki özelliğin de ortalama rüzgar hızı ve toz biriktirme (kuru bir kökene işaret eden faktörlere sahip yerlerde oluşma olasılığının daha yüksek olduğunu buldu.
Araştırmacılar, ince toz katmanları aniden dik yamaçlardan kaydırıldığında çizgilerin oluştuğu sonucuna varıyorlar. Belirli tetikleyiciler değişebilir. Eğim çizgileri, şok dalgalarının gevşek yüzey tozunu sallayabileceği son darbe kraterlerinin yakınında daha yaygın görünür. Bu arada RSL’ler, toz şeytanlarının veya kaya düşmelerinin sık olduğu yerlerde daha sık bulunur.
Birlikte ele alındığında, sonuçlar yamaç çizgileri ve RSL’lerde yaşanabilir ortamlar olarak yeni şüphe uyandırdı.
Bunun gelecekteki Mars keşfi için önemli etkileri var. Yaşanabilir ortamlar iyi keşif hedefleri gibi görünse de, NASA mesafesini korumayı tercih eder. Bir uzay aracına binmiş olabilecek dünyevi mikroplar, yaşanabilir Mars ortamlarını kirleterek Mars merkezli yaşam arayışını karmaşıklaştırabilir.
Bu çalışma, eğim çizgisi yerlerindeki kontaminasyon riskinin çok fazla bir endişe olmadığını göstermektedir.
“Bu büyük veri yaklaşımının avantajı budur,” dedi Valantinas. Diyerek şöyle devam etti: “Keşfetmek için uzay aracı göndermeden önce yörüngeden bazı hipotezleri dışlamamıza yardımcı oluyor.”
