Kasım 1572’de Cassiopeia takımyıldızında gün boyunca görülebilecek kadar parlak yeni bir yıldız ortaya çıktı. Danimarkalı gökbilimci Tycho Brahe bu gök olayını dikkatle belgeledi ve onun adını taşıyan süpernova kalıntısı o zamandan beri yoğun bir şekilde inceleniyor. Şimdi, son gözlemlere ilişkin yeni bir analiz, Tycho’nun süpernovasının önceden düşünülenden daha dramatik bir köken hikayesine sahip olduğunu gösteriyor: boş uzayda değil, gezegenimsi bir nebulanın hayaletimsi kalıntılarının içinde patladı.
Çalışma şu adreste yayınlanıyor: arXiv ön baskı sunucusu.
İsimlerine rağmen gezegenimsi bulutsuların gezegenlerle hiçbir ilgisi yoktur. Bunlar, yaşamlarının son aşamalarında ölen yıldızlar tarafından dışarı atılan gaz ve toz kabuklarıdır ve evrendeki en güzel yapılardan bazılarını oluştururlar. Bu nebulalar genellikle birkaç yüz bin yıl içinde yok oluyor, bu da Tycho’da olanların zamanlamasını özellikle ilgi çekici kılıyor. Süpernova, bu antik nebula hala sağlam iken meydana gelmiş olmalı ve araştırmacıların “gezegenimsi nebulanın içindeki süpernova” veya SNIP olarak adlandırdığı şeyi yaratmış olmalı.
Kanıt, Tycho’nun yapısındaki ayırt edici özelliklerden geliyor: kalıntının ana kabuğundan çıkan, “kulak” adı verilen iki zıt çıkıntı. Bu kulaklar rastgele değil. Diğer üç Tip Ia süpernovada bulunan benzer yapılara çok benzerler: Kepler, SNR G299-2.9 ve SNR G1.9+0.3. Önceki çalışmalar zaten bu kalıntıların SNIP’ler olduğunu öne sürmüştü ve yeni analiz, Tycho’nun da bu aileye ait olduğu iddiasını güçlendiriyor ve ilk olarak yaklaşık kırk yıl önce 1985’te yapılan bir öneriyi doğruluyor.
Tip Ia süpernovaları, ölü yıldızların (beyaz cüceler) yoğun, yanmış çekirdeklerinin muhteşem bir termonükleer patlamayla patlamasıyla ortaya çıkar. Kesin tetikleme mekanizması onlarca yıldır tartışılıyor ancak SNIP tanımlaması, temel dejenere senaryo olarak adlandırılan şeye işaret ediyor.
Bu modelde beyaz bir cüce, eşlik eden bir yıldızın zarfına spiral çizerek giriyor ve onun çekirdeğiyle birleşiyor. Patlama daha sonra meydana geliyor, ancak yine de daha önceki yıldız etkileşiminden kaynaklanan gezegenimsi bulutsunun görünür kaldığı zaman dilimi içerisinde.
Eğer Tycho gerçekten de bu kalıba uyuyorsa ve benzer yapılar iyi çalışılmış diğer süpernovalarda da bulunursa, bu, SNIP’lerin nadir istisnalar değil, norm olabileceğini düşündürür. Araştırma, normal Tip Ia süpernovalarının %70 ila %90’ının SNIP olabileceğini, yani bu patlamaların büyük çoğunluğunun gezegenimsi bulutsuların solan kabukları içinde meydana geldiğini öne sürüyor.
Keşif, Tip Ia süpernovalarının sadece tipik olarak varsayılan çok büyük zaman aralıklarında meydana gelmediğini, aynı zamanda gezegenimsi bulutsunun henüz dağılmadığı nispeten daha genç yıldız popülasyonlarında da meydana gelebileceğini öne sürüyor. Dört yüzyıl önce tanık olunan bir patlama için Tycho, yıldız ölümü anlayışımızı yeniden şekillendiren sürprizleri ortaya çıkarmaya devam ediyor.
