2,5 milyon ışıkyılı uzaklıktaki görkemli Andromeda Galaxy, çıplak göze kabaca dolunayın açısal boyutu hafif, iğ şeklinde bir nesne olarak görünür. Arka bahçe gözlemcilerinin görmediği şey, bir kovanın etrafındaki arılar gibi Andromeda galaksisini çevreleyen yaklaşık üç düzine küçük uydu galaksisinden oluşan bir sürü.
Bu uydu galaksileri, NASA’nın Hubble Uzay Teleskopunun benzeri görülmemiş ayrıntılarla çalıştığı zorlu bir galaktik “ekosistemi” temsil ediyor. Bu iddialı Hubble Hazine programı, 1.000 hubble yörüngesinden daha fazla gözlem kullandı.
Hubble’ın optik istikrarı, netliği ve verimliliği bu iddialı anketi mümkün kıldı. Bu çalışma, Andromeda etrafında vızıldayan tüm cüce galaksilerin kesin bir 3D haritalamasını inşa etmeyi ve evrenin yaşamının yaklaşık 14 milyar yılı boyunca ne kadar verimli bir şekilde yeni yıldızlar oluşturduklarını yeniden inşa etmeyi içeriyordu.
Yayınlanan çalışmada Astrofizik DergisiHubble, Samanyolu’nu daire içine alan daha az sayıda uydu galaksisinden belirgin bir şekilde farklı bir ekosistem ortaya koyuyor. Bu, Samanyolu Galaksimiz ve Andromeda’nın milyarlarca yıl boyunca nasıl farklı geliştiğine dair adli ipuçları sunuyor.
Samanyolu nispeten sakin. Ancak Andromeda’nın daha dinamik bir geçmişi vardı, bu da muhtemelen birkaç milyar yıl önce başka bir büyük galaksiyle büyük bir birleşmeden etkilendi. Bu karşılaşma ve Andromeda’nın Samanyolu’nun iki katı kadar büyük olması, bol ve çeşitli cüce galaksi nüfusunu açıklayabilir.
Samanyolu’nun tüm uydu sistemini bu kadar kapsamlı bir şekilde incelemek çok zordur çünkü galaksimizin içine gömüldük. Ayrıca diğer büyük galaksiler için de gerçekleştirilemez, çünkü küçük uydu galaksilerini çok ayrıntılı olarak incelemek için çok uzaklardır. Andromeda’nın ötesindeki Samanyolu ile karşılaştırılabilir kütlenin en yakın galaksisi, yaklaşık 12 milyon ışık yılı ile M81’dir.
Andromeda’nın uydu sisteminin bu kuşbakışı görünümü, bu küçük galaksilerin evrimini neyin yönlendirdiğini deşifre etmemizi sağlar. Berkeley’deki California Üniversitesi’nden baş yazar Alessandro Savino, “Uyduların yeni yıldızlar oluşturmaya devam edebileceği sürenin gerçekten ne kadar büyük olduklarına ve Andromeda Galaxy’ye ne kadar yakın olduklarına bağlı olduğunu görüyoruz.” Dedi. Diyerek şöyle devam etti: “Bu, küçük galaksi büyümesinin Andromeda gibi büyük bir galaksinin etkisiyle nasıl bozulduğunun açık bir göstergesidir.”
Berkeley’deki California Üniversitesi’nden baş araştırmacı Daniel Weisz, “Andromeda sistemine dağılmış her şey çok asimetrik ve rahatsız. Çok uzun zaman önce önemli bir şey olduğu görülüyor.” Dedi. “Kendi galaksimizde anladığımız şeyi, daha genel olarak evrendeki diğer galaksilere tahmin etmek için kullanma eğilimi vardır.
“Samanyolu’nda öğrendiklerimizin diğer galaksiler için daha geniş bir şekilde geçerli olup olmadığı konusunda her zaman endişeler var. Yoksa dış galaksiler arasında daha fazla çeşitlilik var mı? Benzer özellikleri var mı? Çalışmalarımız, diğer ekosistemlerdeki düşük kütleli galaksilerin uyuşuk yollardan bildiklerinden farklı evrim yollarını takip ettiğini gösterdi.”
Örneğin, Andromeda uydu galaksilerinin yarısı, hepsi aynı yönde dönen bir düzlemle sınırlı görünüyor. Weisz, “Bu garip. Bu konfigürasyondaki uyduları bulmak aslında bir sürpriz oldu ve hala neden bu şekilde göründüklerini tam olarak anlamıyoruz.” Dedi.
Andromeda’nın en parlak refakatçisi Galaksi Messier 32 (M32). Bu, birkaç milyar yıl önce Andromeda ile çarpışan daha büyük bir galaksinin kalıntı çekirdeği olabilecek kompakt bir elipsoidal galaksi. Gaz ve bazı yıldızlardan çekildikten sonra yörüngesi boyunca devam etti.
Galaxy M32 daha eski yıldızlar içeriyor, ancak birkaç milyar yıl önce yıldız oluşumunun telaşına sahip olduğuna dair kanıtlar var. M32’ye ek olarak, Andromeda’da Samanyolu’nda görülmeyen eşsiz bir cüce galaksiler nüfusu var gibi görünüyor. Yıldızlarının çoğunu çok erken kurdular, ama sonra durmadılar. Çok daha uzun süre çok düşük bir oranda bir gaz rezervuarından yıldız oluşturmaya devam ettiler.
Savino, “Yıldız oluşumu gerçekten daha sonra devam etti, bu da bu cüce galaksiler için beklediğiniz gibi değil.” “Bu bilgisayar simülasyonlarında görünmüyor. Kimse şimdiye kadar ne yapacağını bilmiyor.”
Weisz, “Andromeda uydu sisteminde açıklanması gereken çok fazla çeşitlilik olduğunu görüyoruz.” “Bir araya gelme şekli, bu galaksinin tarihini anlamada çok önemlidir.”
Hubble, gökbilimcilerin cüce galaksilerin hareketlerini ölçtüğü ilk görüntüleme setini sunuyor. Beş yıl içinde, Hubble veya NASA’nın James Webb uzay teleskopu ikinci gözlem setini alabilecek ve gökbilimcilerin tümü Andromeda ekosisteminin tümü için geçmişe doğru hareketlerini geri sarmasına yardımcı olacak cüce galaksilerin tümü için dinamik bir rekonstrüksiyon yapmasına izin verecek.
